Orkinos

Orkinos (Scrombridae)

Ton balığı olarak da bilinen orkinos uskumrugiller familyasının en iri türlerinden olan, etçil ve göçmen bir balık türüdür. 6 metreyi aşan boyları ve 1 tona erişebilen ağırlıklarına karşılık oldukça hızlı yüzücülerdir. Ülkemiz denizlerinin hepsinde rastlanan orkinos ayrıca Atlantik Okyanusu, Pasifik Okyanusu ve Hint Okyanusu’nda sürüler halinde yaşarlar. Daha çok derin suları seven orkinosların yuvarlak vücut yapıları arkaya doğru incelir. Koyu mavi ve siyah sırt kısmı ve gümüşe yakın beyaz renkte alt ve yan kısımları olan orkinosun sırtında 2 adet dorsal yüzgeci vardır.

Kendinden küçük balıklarla beslenen orkinos hamsi, torik, uskumru, lüfer ve palamut gibi avları kovalar. Oldukça iri vücuduna rağmen 65-70 km/h hıza erişebilen orkinosların en lezzetlileri kırmızı ve beyaz etli olanlarıdır. Her iki türde denizlerimizde bulunur. Denizlerimizde yaşayan orkinoslardan kırmızı etli orkinoslar 2-3 metre uzunlukta ve yaklaşık 350 kg ağırlıkta olabilirler. Beyaz etli orkinoslar ise yaklaşık olarak 1 metre uzunlukta olup 30-40 kg kadar ağırlığa erişebilirler.

Yumurtlamak için ilkbahar aylarında Karadeniz’e çıkan orkinoslar yaklaşık 750 bin yumurta bırakırlar. 3 yılda erişkinliğe ulaşan orkinos balık türleri arasında tek sıcak kanlı balık türüdür.

Ekonomik değeri en yüksek olan mavi yüzgeçli orkinoslar yaklaşık 3000 metre derinliklere kadar inebilirler. Eti oldukça lezzetli olan orkinosu avlamak için canlı yem özellikle sardalye, dalyan ve özel oltalar kullanılır. Genellikle tekne ile avlanma yapılır.

Ülkemizde en çok Çanakkale’de olmak üzere Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı’nda avlanılmaktadır. Her mevsimde avlanması ihtimal dahilindedir. Taze tüketime uygun olan orkinosun ayrıca konservesi de oldukça fazla üretilmekte ve tüketilmektedir.

Son yıllarda özellikle Japonya’da bilinçsiz avcılık yüzünden bazı türlerin nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştır.